این روزها احتمالاً زیاد واژه‌ی زیست فناوری یا بیوتکنولوژی به گوشتان خورده است. شاید ندانید اما همه‌ی ما در زندگی تجربه استفاده از زیست فناوری را داریم، از درست کردن ماست گرفته تا واکسن زدن، همگی به نوعی دست پرقدرت زیست فناوری را در زندگی روزمره‌مان نشان می‌دهد و جذابیت بیوتکنولوژی نیز به گستردگی کاربردهای آن است. در این مطلب ضمن معرفی رشته زیست فناوری به توضیح درباره گرایش‌ها و آینده شغلی این رشته پرداخته‌ایم.
زیست فناوری چیست؟
واژه زیست‌فناوری یا بیوتکنولوژی نخستین بار در سال ۱۹۱۹ از سوی کارل ارکی (Karl Ereky) به مفهوم کاربرد دانش‌های پزشکی و زیستی و اثر متقابل آن در فناوری‌های ساخت بشر، به کار برده شد. و عده او را به عنوان پدر علم بیوتکنولوژی می شناسند.
توانایی های موردنیاز برای ورود به رشته زیست فناوری
زیست فناوری یک زمینه تحقیق محور است. برای اینکه در یک شرکت بیوتکنولوژی یا بیو دارویی قرار مشغول به کار شوید، باید مهارت های فن در بیوتکنولوژی را همراه با مهارت های نرم و قابل انتقال داشته باشید. مهارت های کلیدی برای بیوتکنولوژیست ها عبارت اند از:
- حل مسئله پیچیده
- کار گروهی و مهارت های ارتباطی
- یک ذهن تحقیق
- توجه به جزئیات
- تفکر خلاقانه
- مهارت های تحلیلی
موقعيت شغلی رشته زیست فناوری در ايران
رشته بیوتکنولوژی، يک رشته جديد است و بي‌شک مدتي زمان خواهد برد تا فارغ‌التحصيلان آن، جايگاه واقعي خويش را پيدا کنند اما اين به معناي آن نيست که موقعيت شغلي براي فارغ‌التحصيلان اين رشته مهيا نيست چون زمينه کار بیوتکنولوژی در داخل کشور مساعد است و براي مثال در حال حاضر عده‌اي از دانشجويان دوره دکتراي ميکروبيولوژي که در زمينه بيوتکنولوژي ميکروبي مطالعه مي‌کنند، بر روي آب‌هاي شور کشور مثل درياچه اروميه که امکان رشد موجودات در آن پيچيده و مشکل است، تحقيق مي‌کنند تا با بهره‌گيري از تکنيک‌هاي بيوتکنولوژي، محيطي مناسب براي رشد موجودات دريايي در داخل آن فراهم آورند.از سوي ديگر فارغ‌التحصيلان اين رشته مي‌توانند به عنوان نيروي انساني متخصص براي مديريت مياني و هدايت امور فني خطوط توليد، مزارع و آزمايشگاه‌ها مشغول به فعاليت شوند.
رشته زیست فناوری مناسب چه کسانی است؟
زیست فناوری، یکی از شاخه‌های علم زیست شناسی است که بر پایه «استفاده صنعتی از روش‌ها و سوژه‌های زیستی» استوار است. رشته بیوتکنولوژی، در حال حاضر، از طریق آزمون سراسری، در دو مقطع کارشناسی و دکتری تخصصی پیوسته، دانشجو می‌پذیرد. این رشته، سرشار از درس‌های حفظی و محاسباتی است که بیشتر آن‌ها با زیست و شیمی مرتبط هستند و با دنیایی از اصطلاحات علمی و اسامی تخصصی سر و کار دارد که ورود به آن، نیازمند داشتن مهارت کافی در زبان انگلیسی است.
محدوده زیست فناوری
اگر بیوتکنولوژی را یک درخت بدانیم می‌توان گفت مجموعه‌ای از علوم مختلف مثل زیست‌شناسی مولکولی، ژنتیک، میکروبیولوژی، بیوشیمی، ایمونولوژی، داروسازی، مهندسی شیمی، مهندسی بیوشیمی، گیاه‌شناسی، جانوشناسی، کامپیوتر و بسیاری از علوم دیگر ریشه‌های این درخت تنومند را تشکیل می‌دهند.شاید برایتان عجیب باشد اما ما انسان‌ها از 6000 سال قبل، از این علم در جهت تولید محصولات مفید استفاده می‌کردیم! نان‌های تخمیری و محصولات لبنی تخمیری (مثل پنیر و ماست) از جمله محصولاتی‌اند که از گذشته تا به امروز به روش زیستی تولید شده‌اند.
